Ο δαίμονας της μετάφρασης...(Μέρος Β')

ΟΙ Ο,ΤΙ ΝΑ ΝΑΙ

Οι μεταφραστές πηγαίνουν στη δουλειά μετά από ολονύχτιο πάρτι και γύρισαν ζαλισμένοι. Το αποτέλεσμα είναι τόσο φευγάτοι τίτλοι που θα δυσκόλευαν και τον ίδιο τον Σαλβαδόρ Νταλί…


Ο...Κινέζος θα σφυρίξει τρεις φορές (Shanghai Noon)
Ας το πάρουμε από την αρχή. Πριν από χρόνια γυρίστηκε το γουέστερν «High Noon». Στα ελληνικά τους φάνηκε λίγο μικρό και είπαν να το κάνουν «Το τρένο θα σφυρίξει τρεις φορές», επειδή μάλλον πληρώνονταν με τη λέξη. Χρόνια μετά, γυρίστηκε ένα άλλο γουέστερν που -σαν φόρος τιμής στο παλιό- ονομάστηκε «Shanghai Noon». Ο μεταφραστής αποφάσισε να μεταφέρει το φόρο τιμής και στον ελληνικό, παλιό τίτλο. Ο μεταφραστής είναι κουτός. Με την ίδια λογική: «Δυο χιλιάδες κι η ώρα του βρικόλακα» αντί για «2012».


Μη σπρώχνεις,έρχομαι (Due Date)
Εγώ, πάντως, ευχαρίστως θα έσπρωχνα από το Έβερεστ όποιον είχε την ιδέα για αυτόν τον τίτλο. Με την ίδια λογική: «Καλομελέτα κι έρχεται» αντί για «The hangover».

Τα πλοκάμια του Δράκουλα (Transylvania 6-5000)

Πλοκάμια; Really?? Ο συγκεκριμένος Δράκουλας πρέπει να είναι το πρώτο βαμπίρ-ουζομεζές… Με την ίδια λογική: «Στον ιστό των Ζόμπι» αντί για «Night of the Living Dead».


Γ(ΛΥΚΑΚΙΑ) (Alpha and Omega)
Εκλεράκια, φοντανάκια, σοκολατάκια και καριόκες! Λύκοι πρωταγωνιστούν στην ταινία, όχι ο Παρλιάρος! Με την ίδια λογική: «(ΑΣ)τερατάκια» αντί για «Gremlins».


ΟΙ ΑΔΙΑΦΟΡΕΣ
Οι μεταφραστές παίρνουν τον ξένο τίτλο, του αφαιρούν κάθε πρωτοτυπία και στοιχείο που τον κάνει να διαφέρει ή να προκαλεί τη φαντασία και τον μεταφέρουν στα ελληνικά επιλέγοντας όσο το δυνατόν πιο χιλιοχρησιμοποιημένες, τετριμμένες λέξεις.

Η Συμμαχία (The Leage of Extraordinary Gentlemen)

Το μόνο χειρότερο από την άθλια μετάφραση-κακοποίηση του τίτλου μίας από τις κλασικότερες σειρές κόμικ του Alan Moore, ήταν η ίδια η ταινία. Με την ίδια λογική: «Μασκοφόρος Εκδικητής» αντί για «V for Vendetta».

Σήμα Κινδύνου (The Ring)
Κάποιος να ενημερώσει τον μεταφραστή ότι η ταινία δεν είναι γυρισμένη σε βαγόνι του ΗΣΑΠ. Ο αδιάφορος, γενικός τίτλος συναγωνίζεται αυτούς των ταινιών με τον Στήβεν Σηγκάλ, τύπου: «Έκρηξη Οργής», «Απόλυτη Εξουσία», «Εκτός Ορίων» κτλ. Με την ίδια λογική: «Σκοτεινή δύναμη» αντί για «Predator».

ΟΙ ΠΑΡΑΛΙΓΟ


Οι μεταφραστές απλώς μεταφράζουν τον τίτλο στα ελληνικά. Σχεδόν!

Πιο παράξενο κι από παράξενο (Stranger than Fiction)

Πιο παράξενο κι από παράξενο είναι που έχει ακόμα δουλειά ο μεταφραστής… Με την ίδια λογική: «Πιο μεγάλο κι από μεγάλο» αντί για «Bigger than Life».

Μάτια ερμητικά κλειστά (Eyes Wide Shut)

Καλά το πήγαινες, αλλά σου ξέφυγε λίγο το οξύμωρο του θέματος. Τι είναι οξύμωρο;ΟΚ, άστο καλύτερα! Με την ίδια λογική: «Ξέρω ποιος είναι ο δολοφόνος» αντί για «I know who killed me».

ΟΙ ΥΠΕΡΑΠΛΟΥΣΤΕΥΜΕΝΕΣ

Η μεγαλύτερη και τραγικότερη κατηγορία. Οι μεταφραστές δεν έχουν έμπνευση, οπότε στρέφονται στην πιο εύκολη λύση: κεντρικό αντικείμενο ταινίας + τρελό, συμφορά, γέλια, κλάματα. Ενδεικτικές ταινίες από την τεράστια λίστα:

Ένα τρελό-τρελό τζακούζι (Hot Tube Time Machine)

Τίτλος στα πρότυπα της «Τρελής τρελής σαραντάρας» με τη Βλαχοπούλου. Ο μεταφραστής κατάφερε να αφαιρέσει το μοναδικό στοιχείο που πρόδιδε την επιστημονική φαντασία (βλ. time machine) και να δημιουργήσει έναν τίτλο που παραπέμπει σε ταινία του Όμηρου Ευστρατιάδη — το πολύ.

Γαμπρός της συμφοράς (Meet the parents)

Γουάου! Τι πρωτότυπος τίτλος! Και βολικός για όλα τα επόμενα σίκουελ, απλώς αλλάζεις τη συγγένεια!

Ένας δάσκαλος για γέλια και για κλάματα (The Nutty Professor)
Εδώ ξεπέρασαν τον εαυτό τους, αφού πρόσθεσαν και τα γέλια και τα κλάματα μαζί. Θα μπορούσαν να πρωτοτυπήσουν ακόμη περισσότερο αν το έκαναν: «Ένας τρελός τρελός δάσκαλος της συμφοράς, για γέλια και για κλάματα»!

Στο ίδιο μοτίβο κινούνται και τα θρίλερ που τυποποιούνται κακήν κακώς, αφού έχουμε γεμίσει σπίτια, σκάφη, πόλεις, χωριά και βυθούς «του τρόμου»… Τέλος, μην παραλείψουμε και τους εκπαιδευτικούς, μαζικούς τίτλους, τύπου: «Η Μεγάλη των (μπάτσων-γιατρών-νοσοκόμων-υδραυλικών κτλ) Σχολή»…


ΠΗΓΗ