Φανταστείτε το εξής σκηνικό: ψάχνετε στο ίντερνετ και τυχαία το βλέμμα σας πέφτει στο πόστερ μιας ξένης ταινίας, με τον επιβλητικό τίτλο: «City of the condemned souls».
Αποφασίζετε να πάτε στο σινεμά να τι δείτε και ψάχνετε τις ώρες προβολής των ταινιών.
Πουθενά, όμως το «City of the condemned souls», οι μόνες ταινίες που βλέπετε είναι οι: «Γλυκέ μου Πέδρο», «Οργή στους δρόμους», «Φυγή και Εγκατάλειψη» και «Σκιουράκια στο δάσος». Χμ… Ψάξτε καλύτερα, η ταινία είναι εκεί. Πλέον ονομάζεται: «Οργή στους δρόμους».
ΤΙ ΣΤΟ ΔΑΙΜΟΝΑ…;;;
Αυτό αναρωτιέμαι κι εγώ, όποτε ανακαλύπτω με τον πιο οδυνηρό τρόπο ότι πίσω από κάθε έξυπνο ξένο τίτλο, βρίσκεται ένας έλληνας μεταφραστής που σκέφτεται πώς να τον καταστρέψει…
Υπάρχουν πολλά είδη αποτυχημένων μεταφράσεων — αναλόγως τα κέφια του εκάστοτε μεταφραστή. Κάποιες τις αποδέχεσαι με έναν απλό, συγκαταβατικό αναστεναγμό και κάποιες τις βλέπεις και θες να ρίξεις χλωρίνη στα ωραία σου ματάκια.
ΟΙ ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΕΣ
Οι μεταφραστές βλέπουν έναν τίτλο στα αγγλικά και κάνουν το αναμενόμενο: τον μεταφράζουν κυριολεκτικά. Έλα, όμως, που μερικές ξένες λέξεις έχουν παραπάνω από μία έννοιες!
Οι Ατσίδες με τα μπλέ (The Blues Brothers)
Ο μεταφραστής χρειάζεται περισσότερη μουσική εκπαίδευση. Το “blues” δεν αναφέρεται στις ενδυματολογικές προτιμήσεις των πρωταγωνιστών — μαύρα φοράνε στην ταινία! Πάλι καλά που δεν τους έλεγαν The Rock Brothers, αλλιώς έπαιζε να το μεταφράσει και «Τα Αλάνια με τις πέτρες»! Με την ίδια λογική: «Το λιμάνι των μαργαριταριών» αντί για «Pearl Harbor».
Σε Βλέπω.(SAW)
Εγώ, από την άλλη, δεν σας βλέπω καθόλου καλά… Με την ίδια λογική: «Γάλα» αντί για «Milk».
ΟΙ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ
Οι μεταφραστές κρίνουν ότι ο τίτλος της ταινίας πρέπει να δίνει περισσότερες πληροφορίες για το είδος της ταινίας, την ιδιότητα του κεντρικού προσώπου, ή γενικά για το τι πρόκειται να παρακολουθήσει ο θεατής — λες και την ταινία θα την παρακολουθήσουν βόδια.
Βλέπω το Θάνατο σου (Final Destination)
Οι πρωταγωνιστές βλέπουν το θάνατό των άλλων πριν συμβεί. Ο μεταφραστής μάς το καρφώνει κατευθείαν μην τυχόν και βαρεθούμε να το ανακαλύψουμε μόνοι μας στα 5 πρώτα λεπτά της ταινίας… Με την ίδια λογική: «Σφάζω παρέες νέων και ξαναζωντανεύω όταν πεθαίνω» αντί για «Friday the 13th».
Ένας προφήτης,μα τι προφήτης (Life of Brian)
Ας το βγάζατε έστω «Βίος και Πολιτεία του Μπράιαν» -σαν ταινία του Περάκη ένα πράμα- θα το κατάπινα αγόγγυστα! Με την ίδια λογική: «Να Ινδός, να μάλαμα!» αντί για «Gandhi».
ΟΙ ΠΙΠΕΡΑΤΕΣ
Οι μεταφραστές θεωρούν τον αυθεντικό τίτλο πολύ αδύναμο για να συγκεντρώσει κοινό από μόνος του, οπότε τον «αναβαθμίζουν» λιγάκι, δίνοντας του πιο πονηρή χροιά.
Η σεξωγήινη(My stepmom is an alien)
Δεν ξέρω τι ηλικία είχε τότε ο Σεφερλής, αλλά θα μπορούσε κάλλιστα να την είχε κάνει αυτός τη μεταφορά του τίτλου στα ελληνικά. Το μόνο που έλειπε ήταν ένα πόστερ με τον Βασίλη Τσιβιλίκα, τον Ερρίκο Μπριόλα, την Ελένη Φιλίνη και μια μελαχρινή τυλιγμένη με πετσέτα μπάνιου. Με την ίδια λογική: «Ο… σεξολοθρευτής» αντί για «Terminator».
Αόρατος Εραστής (Ghost)
Καμιά σχέση όμως… Ο ελληνικός τίτλος σε κάνει να νομίζεις ότι πρόκειται για straight-to-video σίκουελ τηςΕμμανουέλας, με σεξομανή επιστήμονα που γίνεται αόρατος και καβαλάει ό,τι περπατάει. Με την ίδια λογική: «Ιδρωμένος Σφίχτης» αντί για «Rocky».
ΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΗΜΕΝΕΣ
Οι μεταφραστές αποφασίζουν να παραγκωνίσουν πλήρως τον αυθεντικό τίτλο (πράγμα που συμβαίνει στο 90% των περιπτώσεων) και να βγάλουν τον Καρκαβίτσα που κοιμάται μέσα τους, δημιουργώντας δικούς τους, πιο ψαγμένους, τίτλους…
Η Ζωή σε Δύο Πράξεις (Stepmom)
Πράξη πρώτη: πρόσθεση σφαίρας στη θαλάμη. Πράξη δεύτερη: αφαίρεση της ζωής του μεταφραστή. Μη δούνε ψυχοπονιάρικο σενάριο με ετοιμοθάνατο, τους πιάνει το φιλοσοφικό τους… Με την ίδια λογική: «Οι αγάπες δεν παγώνουν το χειμώνα» αντί για «Sweet November».
Τελευταία Έξοδος:Ρίτα Χέιγουορθ (The Shawshank Redemption)
Πάλι καλά που δεν το βγάλανε «Τελευταία Έξοδος: αριστερά στο βενζινάδικο». Επίσης, πόσο τρόμπας πρέπει να είσαι για να κάνεις spoiler το τέλος της ταινίας, στον τίτλο της; Με την ίδια λογική: «Ο ψυχίατρος που δεν ήξερε ότι είναι νεκρός» αντί για «Sixth Sense» (Τι; Δεν το είχατε δει; Ουπς!).
Αλεξίσφαιροι Ντετέκτιβ (Rush Hour)
Στην ταινία, πάντως, όταν τους πυροβολούν κρύβονται και τσιρίζουν, οπότε μόνο αλεξίσφαιροι δεν είναι. Με την ίδια λογική: «Πυρηνικοί Μπάτσοι» αντί για «Lethal Weapon».
Ακολουθεί προσεχώς και το 2ο Μέρος.
ΠΗΓΗ
Καμιά σχέση όμως… Ο ελληνικός τίτλος σε κάνει να νομίζεις ότι πρόκειται για straight-to-video σίκουελ τηςΕμμανουέλας, με σεξομανή επιστήμονα που γίνεται αόρατος και καβαλάει ό,τι περπατάει. Με την ίδια λογική: «Ιδρωμένος Σφίχτης» αντί για «Rocky».
ΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΗΜΕΝΕΣ
Οι μεταφραστές αποφασίζουν να παραγκωνίσουν πλήρως τον αυθεντικό τίτλο (πράγμα που συμβαίνει στο 90% των περιπτώσεων) και να βγάλουν τον Καρκαβίτσα που κοιμάται μέσα τους, δημιουργώντας δικούς τους, πιο ψαγμένους, τίτλους…
Η Ζωή σε Δύο Πράξεις (Stepmom)
Πράξη πρώτη: πρόσθεση σφαίρας στη θαλάμη. Πράξη δεύτερη: αφαίρεση της ζωής του μεταφραστή. Μη δούνε ψυχοπονιάρικο σενάριο με ετοιμοθάνατο, τους πιάνει το φιλοσοφικό τους… Με την ίδια λογική: «Οι αγάπες δεν παγώνουν το χειμώνα» αντί για «Sweet November».
Τελευταία Έξοδος:Ρίτα Χέιγουορθ (The Shawshank Redemption)
Πάλι καλά που δεν το βγάλανε «Τελευταία Έξοδος: αριστερά στο βενζινάδικο». Επίσης, πόσο τρόμπας πρέπει να είσαι για να κάνεις spoiler το τέλος της ταινίας, στον τίτλο της; Με την ίδια λογική: «Ο ψυχίατρος που δεν ήξερε ότι είναι νεκρός» αντί για «Sixth Sense» (Τι; Δεν το είχατε δει; Ουπς!).
Αλεξίσφαιροι Ντετέκτιβ (Rush Hour)
Στην ταινία, πάντως, όταν τους πυροβολούν κρύβονται και τσιρίζουν, οπότε μόνο αλεξίσφαιροι δεν είναι. Με την ίδια λογική: «Πυρηνικοί Μπάτσοι» αντί για «Lethal Weapon».
Ακολουθεί προσεχώς και το 2ο Μέρος.
ΠΗΓΗ